به نقل از «خبرآنلاین»

سیاست خارجی ترکیه؛ امیدها و تردیدها

تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۰۸۶۴۳

انتخاباتی که قرار است در ۱۸ ژوئن ۲۰۲۳ برگزار شود. ترکیه در دوره مدیریت حزب عدالت و توسعه بیشترین تحولات را شاهد بوده است که بیشترین آن مربوط به سیاست خارجی این کشور است. البته آنکارا در دوره اقتدار حزب عدالت و توسعه چرخش‌های مهمی را در سیاست خارجی داشته است. تغییر در وضعیت اقتصادی، قانون اساسی و سیاست نامتعادل داخلی و خارجی حزب عدالت و توسعه، موجب شده بسیاری به این باور برسند که تاریخ سیاسی ترکیه به دو بخش قبل از روی کار آمدن اردوغان و دوره بعد از اردوغان تقسیم می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این مدت و در عرصه سیاست خارجی ترکیه، مناقشه با دولت بشار اسد و همراهی با گروه‌های مخالف دولت سوریه، تنش با عربستان بر سر قتل جمال خاشقچی در سرکنسولگری عربستان در استانبول، تنش بی‌سابقه با یونان به‌عنوان همسایه پرحاشیه و عدم توافق با آمریکا برای خریدهای تسلیحاتی به‌دلیل خرید سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ از روسیه همه جزء تحولات مهم و تاثیرگذار در دیپلماسی ترکیه بوده‌اند.

سیاست ترکیه در منطقه با فرار و نشیب‌های بسیاری همراه بوده است. بهار عربی هم نقطه عطف این سیاست بود. بعد از بهار عربی به‌دلیل موضع حزب عدالت و توسعه در حمایت از اخوان‌المسلمین و شخص محمد مرسی (تنها رئیس‌جمهوری مصر که با شیوه دموکراتیک انتخاب ‌شد)، مشکلاتی در سیاست خارجی ترکیه پدیدار شد. روابط ترکیه با امارات، عربستان و مصر نیز به خاطر این سیاست متضرر شد. مخالفین اردوغان معتقدند سیاست خارجی شخص اردوغان در حال شکست است و ترکیه به نظر کشوری است که در دیپلماسی خارجی دست و پا می‌زند. کسی که امروز برعکس چیزی که دیروز گفته بود را انجام می‌دهد، قابل اعتمال نیست.

دولت حزب عدالت و توسعه اخیراً با انجام مذاکرات عادی سازی با مصر، میزبانی از رهبران عربستان و امارات در کاخ ریاست جمهوری ترکیه و با تعیین متقابل سفیر در اسرائیل، انصراف خود از سیاست «تنهایی پرهزینه» که تقریباً باعث تنش با کلیه کشورهای خاورمیانه شده بود را به نمایش گذاشت. رئیس جمهور ترکیه در سایه چرخش‌های شدیدی که در گفتمان‌های سیاست خارجی خود ایجاد کرد، توانست با ولیعهد عربستان که پیش از این او را به‌عنوان عامل قتل خاشقجی اعلام کرده بود و رهبر امارات که متهم به تأمین مالی کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ بود، آشتی کند. اردوغان تاکید می‌کند فضای عادی سازی روابط دیپلماتیک ترکیه در خاورمیانه آغاز شده است. روابط با امارات، عربستان و اسرائیل بر اساس منافع متقابل در حال توسعه است و روند مشابهی با مصر نیز در جریان است.

دولت کنونی آنکارا برای بهبود روابط با دمشق و تلاش برای ترمیم و عادی‌سازی توسعه روابط خود با ریاض و حتی ابوظبی و قاهره علائم مثبتی نشان می‌دهد. در مورد ریاض و ابوظبی گام‌های ترکیه نتیجه بخش بوده است، اما در مورد مصر با تعلل بسیاری دنبال می‌شود.

اردوغان عادی سازی روابط با دمشق را به‌وعده انتخاباتی خود تبدیل کرده است. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری، دولت ترکیه که متوجه شده است مسئله سوریه معیار مهمی در پای صندوق‌های رأی خواهد بود، شروع به حذف محدودیت‌های خود در روابط با دمشق کرده است. از سوی دمشق نیز گام‌های مشابه، اما آرامی برداشته می‌شود. موفق بودن دولت‌ در حوزه سیاست خارجی را می‌توان به عنوان مولفه‌ای در نظر گرفت که مقامات دولت در راستای تبلیغ خود به‌عنوان برگ برنده برای انتخابات پیش رو از آن بهره برداری می‌کنند.

از مهم‌ترین اقدامات حزب عدالت و توسعه، ورود آنکارا به مذاکره با اتحادیه اروپا برای عضویتش در این اتحادیه بود. اما ترکیه هنوز دستاوردی در این خصوص به‌دست نیاورده است. گزارش‌های اتحادیه اروپا در خصوص مذاکرات با ترکیه نشان می‌دهد روند عضویت آنکارا در اتحادیه اروپا به بن‌بست خورده است.

تفاوت‌های مهمی بین دیدگاه‌های احزاب سیاسی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مورد عضویت ترکیه در این اتحادیه وجود دارد. ترکیه باید به تمامی تعهدات خود در رابطه با الحاق به اتحادیه اروپا عمل کند، اما بعضا بهانه‌هایی به طرف اتحادیه اروپا برای تاخیر در روند عضویت می‌دهد. در راستای روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا هر دو طرف اشتباهاتی داشته‌اند. اردوغان می‌دانست که اتحادیه اروپا بهانه‌هایی برای عدم عضویت ترکیه می‌آورد. با این وجود اردوغان تصمیم خود را در مورد قبرس گرفته بود. در آن زمان اتحادیه اروپا به شدت از طرح قبرس که توسط «کوفی عنان»، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد تهیه شده بود، حمایت می‌کرد و اردوغان را تشویق می‌کرد تا حمایت ترک‌های قبرس را در مورد این برنامه به دست آورد.

اردوغان از طرح عنان حمایت کرد و ترک‌های قبرس را تشویق می‌کرد که به طرح عنان رأی مثبت دهند. این طرح به همه‌پرسی گذاشته شد. ترک‌های قبرس به این طرح رای مثبت دادند. اما قبرسی‌های یونانی‌نشین رای منفی دادند. با وجود این، اتحادیه اروپا یونانی‌های قبرس را برای عضویت در این اتحادیه پذیرفت، اما ترک‌های قبرسی را نپذیرفت. همین موضوع اعتماد اردوغان به اتحادیه اروپا را متزلزل کرد. موضوع عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا موقتا در اولویت اصلی ترکیه نیست. اما آنکارا از روند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا برای سر و سامان دادن به اقتصاد کشور استفاده می‌کند و تلاش دارد حقوق و آزادی‌های اساسی را توسعه دهد و شروط قضایی اروپا را بهبود بخشد.

تنش‌هایی که ترکیه با یونان و کشورهای غربی دارد نشان می‌دهد مناقشه بر سر مدیترانه شرقی ادامه خواهد داشت. به نظر می‌رسد افزایش تنش با آتن در روزهایی که به انتخابات ترکیه نزدیک می‌شود می‌تواند احساسات ناسیونالیستی در میان مردم ایجاد کند و به این شکل در آرای صندوق‌ها تاثیرگذار باشد.

از دیگر رویکردهای ترکیه در سیاست خارجی تداوم روابط خود با آمریکا و در عین حال همکاری با روسیه است. حامیان اردوغان اعتقاد دارند ترکیه توانسته است تعادل بسیار ظریفی را نه تنها بین آمریکا و روسیه، بلکه بین روسیه و اوکراین برقرار کند. ترکیه از روابط خود با روسیه و آمریکا به عنوان برگ برنده مقابل هم استفاده می‌کند. موقعیت ژئواستراتژیک ترکیه، عضویت در ناتو و همکاری قوی این کشور با روسیه، برای آنکارا این شرایط را ایجاد کرده تا با هر دو طرف رابطه داشته باشد.

۶۵۶۵

کد خبر 1701671

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: حزب عدالت و توسعه اتحادیه اروپا ترک های قبرس سیاست خارجی عضویت ترکیه عادی سازی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۰۸۶۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا بایدن حاضر نشد با اردوغان دیدار کند؟

کارشناسان سیاسی ترکیه معتقدند که در دیدار رئیس جمهور آمریکا با همتای ترک او، نشانه‌ای از یک تنش جدید در روابط واشنگتن – آنکارا است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، لغو سفر اردوغان به آمریکا، اتفاق مهمی است که توجه اغلب رسانه‌های آنکارا و استانبول را به سوی خود جلب کرده است. آن هم در حالی که لغو سفر، به اراده میزبان بود و ترکیه تا لحظات آخر امیدوار بود که این خبر صحت نداشته باشد!

مقامات ترکیه در هفته‌های اخیر، به این جمع بندی رسیده بودند که قرار است اتفاقات خوبی در مسیر روابط آنکارا – واشنگتن روی دهد. تیم اردوغان امیدوار بود، دعوت جو بایدن از رئیس جمهور ترکیه برای سفر به واشنگتن، بتواند فصل نوینی را در همکاری‌های دوجانبه رقم بزند و تنش‌های پیشین را بزداید. اما این اتفاق نیفتاد و جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید دریک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که برنامه‌ای برای دیدار بایدن و اردوغان وجود ندارد!

به دنبال انتشار سخنان کربی، رسانه‌ها طرفدار حزب عدالت و توسعه در گام نخست، این خبر را تکذیب و تمسخر کردند. اما نهایتاً وزارت امور خارجه ترکیه نیز با انتشار یک بیانیه اما با ادبیاتی متفاوت، آن را تایید کرد.

دستگاه دیپلماسی ترکیه ترجیح داد بجای عبارت «لغو دیدار» از «تغییر برنامه دیدار» خبر دهد. کارشناسان سیاسی ترکیه معتقدند که در دیدار رئیس جمهور آمریکا با همتای ترک او، نشانه‌ای از یک تنش جدید در روابط واشنگتن – آنکارا است. 

آیا پای حمایت از حماس در میان است؟
عبدالقادر سلوی از تحلیلگران روزنامه حریت و از روزنامه نگارانی که در اغلب سفرهای خارجی اردوغان را همراهی می‌کند، در همان ساعات نخست نوشت: «گمانه زنی‌ها در مورد سفر رئیس جمهور اردوغان به آمریکا ادامه دارد. اغلب احساس می‌کنم لازم است از منابع خبری خود درباره جزئیات این موضوع سوال کنم. من می‌دانم که پس از دیدار اسماعیل هنیه با اردوغان، گروهی از لابی گران اسراییلی در آمریکا تلاش کردند از سفر اردوغان به واشنگتن جلوگیری کنند. آمریکا و ترکیه نباید طعمه چنین لابی‌هایی شوند. این دیدار باید اتفاق بیفتد. زیرا ما موضوعات بسیار مهمی برای گفتگو با ایالات متحده داریم. مانند فروش جنگنده F-16، بررسی موضوع اف 35، عملیات بزرگی که در عراق انجام خواهیم داد، حضور پ.ک.ک در سوریه، گسترش تنش اسراییل و ایران به منطقه و جنگ روسیه و اوکراین. ما با حمایت خود از عضویت سوئد در ناتو، به یک موقعیت بسیار مهم دست یافته‌ایم، نباید این را قربانی لابی‌ها کنیم. آخرین وضعیت به شرح زیر است: رئیس جمهور اردوغان دستور لغو این سفر را نداده و هیئت‌های ترکیه و آمریکا در حال بررسی برنامه سفر هستند. وظیفه من این است که هر تحولی را رصد و به اشتراک بگذارم». 

چه کسی دعوت کرده بود؟

عصمت برکان از دیگر تحلیلگران سیاسی ترکیه نوشته است: «تا دیروز می‌گفتند که این جو بایدن بوده که اردوغان را به واشنگتن دعوت کرده است. اما کربی گفت، چنین برنامه‌ای وجود ندارد و هیچ سفر برنامه‌ریزی شده‌ای وجود نداشته است. البته طی 3 سال گذشته، طیب اردوغان حتی یک بار هم به کاخ سفید دعوت نشد. طیب اردوغان قبل از به قدرت رسیدن بایدن، بارها با باراک اوباما و دونالد ترامپ، دیدار کرد. اما به ندرت و فقط در حاشیه سفرهای خارجی توانست بایدن را ببیند». 

برکان در ادامه نوشته است: بعضی رسانه‌ها مدعی شدند که اردوغان از رفتن به واشنگتن و دیدار با بایدن منصرف شده و دلیل آن تصمیم سنای آمریکا برای کمک 26 میلیارد دلاری به اسراییل است. اما عبدالقادر سلوی، نویسنده روزنامه حریت که خبرهای خوشی از محافل حاکم دریافت کرده بود، در 24 آوریل این خبر را تکذیب کرد. ولی در ادامه، کربی آشکارا گفت: چنین چیزی در برنامه نبوده و بنابراین من هیچ نظری در این مورد ندارم. خیلی عجیب است! اول می‌گویند به واشنگتن بیا، بعد می‌گویند چنین دعوتی در کار نبوده است! ماجرا چیست؟ اگر طرف آمریکایی ابتدا رئیس جمهور اردوغان را دعوت کرد و سپس از این دعوت منصرف شد، این یک وضعیت وخیم است. از آنجایی که خود این دعوت قبلاً با مشکلات زیادی همراه بود، تصویب اخیر عضویت سوئد در ناتو این در را باز کرد. اکنون گفته می‌شود که دیدار رئیس جمهور اردوغان با اسماعیل هنیه رهبر حماس باعث لغو این دعوت شده است. هنوز این را هم نمی‌دانیم که آیا رئیس جمهور اردوغان همچنان برای حضور در نشست سران ناتو در 9 تا 11 جولای به آمریکا می‌رود یا نه؟ یاد شعر اورهان ولی افتادم که چنین سروده: دلبر جانان که روزها نمی‌آمد، نیمه شب هم قطعا نخواهد آمد!»

مراد یتکین از دیگر تحلیلگران مشهور ترکیه که سالها در واشنگتن به فعالیت روزنامه نگاری پرداخته، درباره این سفر نوشته است: «موضوع را بررسی کردم. یک مقام ترک که نخواست نامش فاش شود، گفت که این تعویق به درخواست آنکارا به دلیل تغییرات در برنامه رئیس جمهور بوده است. همان منبع در پاسخ به این سوال که آیا این دیدار قبل از حضور اردوغان در نشست ناتو در تاریخ 9 تا 11 ژوئیه در واشنگتن برگزار می‌شود یا نه، چنین پاسخ داد: مطمئن نیستم. اما احتمالاً بعد از آن سفر. این منبع جزئیاتی در مورد تغییر برنامه اردوغان که باعث به تعویق افتادن سفر وی به آمریکا شد، ارائه نکرد».

یتکین در ادامه نوشته است: «جف فلیک سفیر ایالات متحده در آنکارا در پاسخ به سوالی درباره این موضوع در نشست شورای بازرگانی ترکیه و ایالات متحده آمریکا (TAIK) در استانبول در 26 آوریل گفت که مقدمات و برنامه‌ریزی برای این سفر همچنان ادامه دارد، اما بیانیه رسمی بعداً اعلام خواهد شد».

این سفر که تاریخ جدید آن هنوز مشخص نشده، اولین سفر اردوغان به کاخ سفید به دعوت بایدن از زمان روی کار آمدن او خواهد بود. 

چرا سفر اردوغان مهم است؟

اردوغان همواره علاقه وافری به صحبت و دیدار با روسای جمهور آمریکا نشان داده است. او در انتخابات اخیر، آشکارا آرزومند پیروزی ترامپ بود و بارها به اعضای تیم خود گفته بود؛ مسائل و چالش‌های مهم را در دیدار خصوصی با خود ترامپ حل می‌کنم و لازم نیست کسی بر روی این مسائل با وزارت امور خارجه آمریکا و کاخ سفید بحث کند. اما رابطه با جو بایدن هیچگاه تعریفی نداشته است.

گفته می‌شود که جو بایدن در دوران 33 ساله سناتوری خود، همواره با ترکیه زاویه داشته و پس از کودتای سال 2016 میلادی هم، خیلی دیر حاضر شد برای اعلام حمایت و همدلی در مقام معاون اوباما به ترکیه برود. 

اردوغان امیدوار است در دیدار با بایدن، موضوع خرید 40 فروند جنگنده اف 16 را نهایی کند و علاوه بر این در مورد وضعیت پ.ک.ک در سوریه و عراق، با همتای آمریکایی خود بحث کند. از این گذشته، تلاش برای جذب سرمایه گذاران آمریکایی برای تیم اردوغان مهم است. اما شواهد نشان می‌دهد که دست کم در شرایط کنونی، خبری از پویایی و جنب و جوش در روابط ترکیه و آمریکا نیست و ابهام و بلاتکلیفی بر سر این رابطه سایه انداخته است. 

انتهای پیام/